Dengue wordt overgebracht door muggen en komt in zeker 128 landen voor. De laatste 50 jaar zien we een toename van het aantal besmettingen in risicogebieden. Wereldwijd worden 50.000-100.000 infecties per jaar gerapporteerd. Bescherming tegen muggenbeten door goede antimuggenmaatregelen is en blijft daarom heel belangrijk. Er is geen medicijn om dengue te behandelen, je moet gewoon uitzieken. Sinds april 2023 is er een vaccin tegen dengue. Dit vaccin is slechts voor een beperkte groep reizigers geschikt.
Wat is dengue?
Dengue of knokkelkoorts is een virusinfectie. Het virus wordt overgedragen door een beet van een mug, van het soort Aedes. Dat is dezelfde soort als die chikungunya en het zikavirus overbrengt. De mug is zwart met wit en heeft op de zwarte rug een witte streep. Dengue begint met koorts, hoofdpijn en vaak typische gewrichts- en spierpijn (vandaar de naam knokkelkoorts). Na drie tot vier dagen kan een vlekkerige huiduitslag ontstaan. De koorts kan acht tot tien dagen duren. Een eerste infectie verloopt vrijwel altijd mild. Bij koorts in (sub-) tropische landen moet je altijd een arts opzoeken.
Kan ik vaker dengue krijgen?
Er zijn vier typen denguevirus. Na het doormaken van een infectie met één type denguevirus ben je levenslang beschermd tegen dit type, maar niet tegen de andere typen. Je kunt dus meerdere keren dengue krijgen. De kans dat je er flink ziek van wordt is groter als je voor de tweede keer dengue krijgt. Bij een derde en vierde infectie zijn de klachten echter weer milder 1 en 2.
Hoe loop ik dengue op?
Een beet van een mug zorgt ervoor dat het denguevirus het lichaam binnenkomt. De muggen broeden graag in helder, zoet, stilstaand water, bijvoorbeeld in oude autobanden, lege blikjes, vaten, emmers, bloemvazen, dakgoten etc. De muggen die de ziekte overbrengen komen steeds vaker voor in en om steden in Midden- en tropisch Zuid-Amerika, India en omgeving, Zuidoost-Azië en tropisch Afrika.
Hoe bescherm ik mezelf tegen dengue?
De muggen die dengue overbrengen bijten overdag, vooral in de vroege ochtend en namiddag. Bescherm jezelf tegen muggensteken:
- draag zoveel mogelijk bedekkende kleding;
- gebruik een muggenwerend middel waar voldoende DEET in zit of een muggenwerend middel met Icaridin voor de niet-bedekte delen van de huid;
- houd je kamer muggenvrij en gebruik indien aanwezig altijd een hor.
- tijdens een dutje in de middag en voor baby’s gebruik je een muskietennet. Zit je ook in malariagebied? Gebruik de klamboe dan zeker ook in de nacht. En gebruik dan zelf ook een klamboe om muggenbeten te voorkomen!
De denguevaccinatie
De nieuwe denguevaccinatie voorkomt 80% van de gevallen van dengue en beschermt vooral goed tegen ernstige ziekte. In het eerste jaar van vaccinatie werd 95% van de ziekenhuisopnames door dengue voorkomen.
De vaccinatie bestaat uit twee prikken met een tussentijd van drie maanden.
Voor wie is de denguevaccinatie?
- Het vaccin is met name van belang voor mensen die minimaal een jaar geleden dengue hebben gehad. Je kunt namelijk flink ziek worden bij een tweede infectie. De eerste keer verloopt doorgaans mild.
- Voor reizigers die nog geen dengue hebben doorgemaakt geldt een reisduur van minimaal 4 weken of frequent korter verblijf.
- Het is van belang dat je de serie af kunt maken en dus ruim 3 maanden voor vertrek een vaccinatiespreekuur bezoekt.
- Het vaccin wordt niet toegediend aan kinderen jonger dan 4 jaar, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven of mensen met een afweerstoornis (bijvoorbeeld door medicatie).
Hoe lang werkt de dengue vaccinatie?
Het denguevaccin is heel nieuw. Het is al wel uitgebreid getest, maar gegevens over langdurige werking zijn nog niet beschikbaar.
Wat kost de denguevaccinatie?
De kosten van het denguevaccin vind je op de tarievenpagina. Selecteer de GGD waar jij je vaccinatie wilt halen. Dan krijg je de tarieven voor jouw GGD in beeld.
Verwijzingen
2 NIH
De meest gemelde bijwerkingen zijn:
- Pijn en roodheid bij de prikplaats
- Hoofdpijn
- Spierpijn
- Algehele malaise
- Vermoeidheid
- Koorts
Meestal ontstaan de bijwerkingen binnen 2 dagen na vaccinatie en duren ze maximaal 3 dagen. Na 7-14 dagen kunnen milde symptomen optreden die lijken op een infectie met het denguevirus, zoals hoofdpijn, gewrichtspijn en huiduitslag. Na de tweede dosis komen veel minder bijwerkingen voor dan na de eerste dosis.
Tegen de koorts en pijn bij dengue kun je paracetamol gebruiken. Omdat het risico op bloedingen licht verhoogd kan zijn, mag je geen bloedverdunnende pijnstillers zoals aspirine gebruiken. Bij koorts in (sub-) tropische landen moet je altijd naar een arts of medisch centrum gaan. Vergeet dan niet om contact op te nemen met je reisverzekering.
Nee, de denguevaccinatie is nergens verplicht. Als je een land bezoekt waar dengue voorkomt, bespreekt de adviseur de maatregelen tegen dengue met je.
- Kijk bij muggenwering voor meer tips over hoe je muggensteken kunt voorkomen.
- Kijk bij reistips voor nog meer tips op reis.
- Voor meer informatie over dengue kun je terecht op de website van het RIVM.
- Op de website van het RIVM staat ook informatie over andere exotische muggen.
- Op de website van GGDLeefomgeving staat informatie over tijgermuggen in Nederland en wat je kunt doen om broedplaatsen rond je huis te voorkomen.
- Als je denkt dat je een tijgermug hebt gezien in Nederland, kijk dan eerst of het wel een tijgermug is op deze website.
- Was het een tijgermug? Dan kun je dat melden bij de nVWA via dit formulier.